Tο εμβληματικό κτίριο του πρώην Δημόσιου Καπνεργοστασίου ανοίγει για πρώτη φορά στο κοινό, ως ο νέος σύγχρονος χώρος πολιτισμού της Αθήνας. Είναι το αποτέλεσμα της συνεργασίας της Βουλής των Ελλήνων και του Οργανισμού Πολιτισμού και Ανάπτυξης ΝΕΟΝ που πραγματοποιείται τη χρονιά της επετείου των 200 χρόνων από την ελληνική επανάσταση του 1821.
Ο νέος πολιτιστικός χώρος επιφάνειας 6.500 τ.μ., που αναμορφώθηκε με χρηματοδότηση του ΝΕΟΝ, θα αποτελέσει ένα ανοιχτό σε όλους δυναμικό κέντρο συνάντησης και ανταλλαγής ιδεών. Εγκαινιάζεται με τη διεθνούς εμβέλειας έκθεση σύγχρονης τέχνης Portals | Πύλη, με τη συμμετοχή 59 καλλιτεχνών από 27 χώρες και 15 νέες αναθέσεις έργων από τον ΝΕΟΝ ειδικά για το χώρο του πρώην Δημόσιου Καπνεργοστασίου. Ανάμεσά τους, 18 Έλληνες καλλιτέχνες παρουσιάζουν νέα έργα ή έργα των οποίων ανανεώθηκε η παραγωγή και το πλαίσιο παρουσίασής τους ώστε να συνδεθούν στο συγκεκριμένο περιβάλλον.
Στη χρονική συγκυρία της εθνικής επετείου και της πανδημίας, η έκθεση φιλοδοξεί να αναπτύξει μηνύματα, ιδέες και προβληματισμούς της σύγχρονης καλλιτεχνικής δημιουργίας, προσεγγίζοντας τη νέα πραγματικότητα που διαμορφώνεται μέσα από την αλλαγή και την ανατροπή.
Η έκθεση αναπτύσσεται σε όλους τους αναμορφωμένους χώρους του κτιρίου, στο αίθριο, στις αίθουσες και τα πατάρια, στα λουτρά, στο παλιό τελωνείο, στον περιβάλλοντα χώρο, στην στέγη/πρόσοψη του κτιρίου και στον Λόφο του Κολωνού.
Έμπνευση για την έκθεση αποτέλεσε άρθρο της συγγραφέα Arundhati Roy στους Financial Times τον Απρίλιο 2020, ότι η πανδημία είναι μια πύλη, ένα σημείο μετάβασης από έναν κόσμο σε έναν άλλο. Θεωρώντας ότι το ρήγμα που δημιούργησε η πανδημία σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο ανοίγει μια πύλη, μένει σε εμάς να πραγματευτούμε τη μετάβασή μας μέσα από αυτήν. «Μπορούμε να επιλέξουμε να την περάσουμε», προτείνει, «σέρνοντας πίσω μας τα κουφάρια από τις προκαταλήψεις και το μίσος μας, την πλεονεξία μας, τις τράπεζες δεδομένων και τις νεκρές ιδέες μας, τα νεκρά ποτάμια και τους μολυσμένους ουρανούς μας. Ή μπορούμε να τη διαβούμε ανάλαφρα, με λίγες αποσκευές, έτοιμοι να φανταστούμε έναν άλλο κόσμο».
Η έκθεση εκφράζει τον πλουραλισμό των ιδεών και προσεγγίζει θέματα για τη συλλογικότητα, την πολιτιστική κατανόηση της ιστορίας και της πολιτικής, τον δημόσιο χώρο, το κοινό μας παρελθόν, παρόν και μέλλον.
Παράλληλα με την υλική παρουσίαση, λειτουργεί και μια διαδικτυακή «πύλη». Η εφαρμογή του ΝΕΟΝ για κινητά δίνει τη δυνατότητα στο κοινό να περιηγηθεί αυτόνομα στην έκθεση, να δει εικόνες των έργων και να μάθει πληροφορίες για τα έργα και τους δημιουργούς τους, καθώς και να ενημερωθεί για το πρόγραμμα των παράλληλων δράσεων.
Η εφαρμογή NEON είναι διαθέσιμη για iOS και Android.
Συμμετέχοντες καλλιτέχνες
Νίκος Αλεξίου, El Anatsui, Δημήτρης Αντωνίτσης, Kutluğ Ataman, Απόστολος Γεωργίου, Joana Choumali, Αναστασία Δούκα, Ειρήνη Ευσταθίου, Brendan Fernandes, Jeffrey Gibson, Robert Gober, Βαγγέλης Γκόκας, Sonia Gomes, Felix Gonzalez-Torres, Shilpa Gupta, Elif Kamisli, Βλάσης Κανιάρης, Kapwani Kiwanga, Πάνος Κοκκινιάς, Χρυσάνθη Κουμιανάκη, Γιαννης Κουνέλλης, Louise Lawler, Glenn Ligon, Liliane Lijn, Μαρία Λοϊζίδου, Tala Madani, Teresa Margolles, Steve McQueen, Sidsel Meineche Hansen, Marisa Merz, Ad Minoliti, Κώστας Μπασάνος, Άλεξ Μυλωνά, Νίκος Ναυρίδης, Toyin Ojih Odutola, Duro Olowu, Μυρτώ Ξανθοπούλου, Cornelia Parker, Μαρία Παπαδημητρίου, Δημήτρης Παπαϊωάννου, Adam Pendleton, Solange Pessoa, Francis Picabia, Gala Porras-Kim, Michael Rakowitz, Ed Ruscha, Dana Schutz, Paul Mpagi Sepuya, Elias Sime, Χριστιάνα Σούλου, Do Ho Suh, Αλέξανδρος Τζάννης, Anna Tsouhlarakis, Adriana Varejão, Erika Verzutti, Adrián Villar Rojas, Danh Võ, Daphne Wright, Billie Zangewa.
Οι νέες αναθέσεις είναι προς τους καλλιτέχνες: Αναστασία Δούκα, Brendan Fernandes, Elif Kamisli, Πάνο Κοκκινιά, Χρυσάνθη Κουμιανάκη, Glenn Ligon, Μαρία Λοϊζίδου, Teresa Margolles, Ad Minoliti, Duro Olowu, Gala Porras-Kim, Michael Rakowitz, Αλέξανδρο Τζάννη, Adrián Villar Rojas και Danh Võ.
